In een eerder artikel bespraken we wat er in de hersenen gebeurt tijdens hypnose, waarbij we de veranderingen in hersengolfpatronen en de activiteit in verschillende hersengebieden onderzochten (Van Rooij, z.d.). Een interessant vervolg op dit onderwerp is hoe hypnose invloed heeft op neuroplasticiteit, oftewel het vermogen van de hersenen om zich aan te passen en te veranderen. Neuroplasticiteit is een essentieel mechanisme voor leren, gedragsverandering en herstel van neurologische schade, en steeds meer onderzoek suggereert dat hypnose dit proces kan faciliteren.
Wat is neuroplasticiteit?
Neuroplasticiteit verwijst naar de capaciteit van het brein om zich structureel en functioneel aan te passen in reactie op nieuwe ervaringen, leren, trauma, of therapeutische interventies (Pascual-Leone, Amedi, Fregni, & Merabet, 2005). Deze veranderingen vinden plaats op verschillende niveaus, van synaptische verbindingen tot de reorganisatie van hele hersengebieden. Traditioneel werd gedacht dat het brein statisch was na een bepaalde leeftijd, maar onderzoek toont aan dat ons brein ons hele leven door plastisch blijft, zij het in mindere mate naarmate we ouder worden (Kolb & Gibb, 2014).
Hypnose als stimulus voor neuroplasticiteit
Hypnose biedt een unieke mogelijkheid om neuroplasticiteit te bevorderen, omdat het diepe focus en verhoogde suggestibiliteit combineert met veranderde hersenactiviteit. Hypnotherapeutische interventies kunnen krachtige, doelgerichte stimuli bieden om hersenpatronen te herstructureren. Recente onderzoeken suggereren dat hypnose veranderingen in de functionele connectiviteit van hersengebieden kan faciliteren, wat overeenkomt met de mechanismen van neuroplasticiteit (Landry, Raz, & Chouinard, 2017).
Hersenmechanismen tijdens hypnose en neuroplasticiteit
Een van de belangrijkste hersengebieden die betrokken zijn bij neuroplasticiteit is de prefrontale cortex, die verantwoordelijk is voor cognitieve controle en het maken van bewuste keuzes. Tijdens hypnose is er verminderde activiteit in de dorsolaterale prefrontale cortex, wat mogelijk bijdraagt aan de verhoogde suggestibiliteit en het makkelijker maken van nieuwe, alternatieve denkpatronen (Oakley & Halligan, 2013). Dit fenomeen creëert een venster van verhoogde hersenplasticiteit, waarin de hersenen gevoeliger zijn voor veranderingen door externe input, zoals therapeutische suggesties.
Een ander belangrijk hersengebied dat betrokken is bij neuroplasticiteit, is de hippocampus, dat essentieel is voor geheugen en leren. Studies tonen aan dat hypnose, door zijn focus op diepe ontspanning en visualisatie, de activiteit in de hippocampus kan versterken, waardoor het makkelijker wordt om nieuwe gedragsmatige of emotionele patronen te consolideren (Jensen, Adachi, Tomé-Pires, Lee, Osman, & Miró, 2015).
Hypnose als behandelingsinstrument voor neuroplasticiteit
Hypnotherapie wordt steeds vaker toegepast bij aandoeningen waarbij neuroplasticiteit een sleutelrol speelt, zoals chronische pijn, angststoornissen, en posttraumatische stressstoornis (PTSS). Bij chronische pijn, bijvoorbeeld, is het brein zo geprogrammeerd geraakt om pijnprikkels te verwachten dat het pijnsignalen blijft sturen, zelfs zonder fysiek letsel. Hypnose kan helpen om deze geautomatiseerde pijnroutes in het brein te herprogrammeren door de focus te verleggen en nieuwe neurale paden te ontwikkelen (Jensen et al., 2017).
Een ander voorbeeld van hypnose als katalysator voor neuroplasticiteit is in de behandeling van angststoornissen. Angst activeert specifieke netwerken in de hersenen, waaronder de amygdala, dat betrokken is bij emotionele verwerking en de ‘vecht-of-vlucht’-respons. Door hypnose kunnen deze angstnetwerken tijdelijk worden gedeactiveerd, wat de hersenen de mogelijkheid geeft om nieuwe, gezondere manieren van reageren op stressvolle situaties aan te leren (Hoeft et al., 2012).
Conclusie
De combinatie van hypnose en neuroplasticiteit opent een fascinerend veld van mogelijkheden voor therapeuten en onderzoekers. Door de diepe focus en veranderde hersenactiviteit die tijdens hypnose optreedt, kunnen hypnotherapeuten directe invloed uitoefenen op de hersenstructuren en -patronen die betrokken zijn bij gedragsverandering. Toekomstig onderzoek naar deze verbinding zou verder kunnen verduidelijken hoe specifieke hypnosetechnieken optimaal kunnen worden ingezet om neuroplasticiteit te bevorderen en blijvende positieve veranderingen te creëren.
Referenties
Hoeft, F., Gabrieli, J. D. E., Whitfield-Gabrieli, S., Haas, B. W., Bammer, R., Menon, V., & Spiegel, D. (2012). Functional brain basis of hypnotizability. Archives of General Psychiatry, 69(10), 1064-1072. https://doi.org/10.1001/archgenpsychiatry.2011.2190
Jensen, M. P., Adachi, T., Tomé-Pires, C., Lee, J., Osman, Z. J., & Miró, J. (2015). Mechanisms of hypnosis: Toward the development of a biopsychosocial model. International Journal of Clinical and Experimental Hypnosis, 63(1), 34-75. https://doi.org/10.1080/00207144.2015.961875
Kolb, B., & Gibb, R. (2014). Searching for the principles of brain plasticity and behavior. Cortex, 58, 251-260. https://doi.org/10.1016/j.cortex.2013.11.012
Landry, M., Raz, A., & Chouinard, P. A. (2017). Neural correlates of hypnotic suggestion: A systematic review. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 81(B), 75-94. https://doi.org/10.1016/j.neubiorev.2017.02.020
Oakley, D. A., & Halligan, P. W. (2013). Hypnotic suggestion and cognitive neuroscience. Trends in Cognitive Sciences, 17(2), 93-100. https://doi.org/10.1016/j.tics.2009.03.004
Pascual-Leone, A., Amedi, A., Fregni, F., & Merabet, L. B. (2005). The plastic human brain cortex. Annual Review of Neuroscience, 28, 377-401. https://doi.org/10.1146/annurev.neuro.27.070203.144216
Van Rooij, J. (z.d.). Wat gebeurt er in de hersenen tijdens hypnose? Geraadpleegd op [datum] van https://www.jeroenvanrooij.com/wat-gebeurt-er-in-de-hersenen-tijdens-hypnose/
No responses yet