Recent onderzoek heeft aangetoond dat het type kinderopvang een aanzienlijke invloed kan hebben op de emotionele en gedragsontwikkeling van kinderen. Een grootschalige meta-analyse van zes Europese geboortecohorten, gepubliceerd in The Lancet Regional Health – Europe (Barry et al., 2024), benadrukt dat centrumgebaseerde kinderopvang een beschermend effect kan hebben op internaliserende symptomen zoals angst, terwijl informele kinderopvang juist geassocieerd wordt met een toename van zowel internaliserende als externaliserende symptomen. Deze bevindingen sluiten aan bij de theorieën van Alfred Adler, een pionier op het gebied van psychologie, die het belang van sociale context en omgevingsinvloeden op de menselijke ontwikkeling benadrukte.
Kinderopvang en emotionele symptomen
De studie van Barry et al. (2024) onderzoekt de langetermijneffecten van verschillende soorten kinderopvang op de ontwikkeling van internaliserende en externaliserende symptomen bij kinderen. Centrumgebaseerde opvang, zoals kinderdagverblijven, werd in verband gebracht met een significante afname van internaliserende symptomen (zoals angst en depressie) bij kinderen van 5 tot 13 jaar. Kinderen die gebruik maakten van informele opvang, zoals oppas door familieleden of babysitters, vertoonden daarentegen een toename van zowel internaliserende als externaliserende symptomen (zoals agressie en aandachtsproblemen).
Adlers theorie van gemeenschapsgevoel
Adlers theorieën bieden een waardevol kader om deze bevindingen te begrijpen. Volgens Adler is een sterk ontwikkeld Gemeinschaftsgefühl (gemeenschapsgevoel) essentieel voor een gezonde emotionele ontwikkeling. Dit gevoel van verbondenheid en de capaciteit om effectief samen te leven met anderen vormen de basis voor emotioneel welzijn (Adler, 1927). Centrumgebaseerde kinderopvang biedt kinderen de mogelijkheid om in een gestructureerde omgeving met leeftijdsgenoten te leren en te groeien. Dit stimuleert de ontwikkeling van sociale vaardigheden, samenwerking en empathie, wat bijdraagt aan een gevoel van verbondenheid met de bredere gemeenschap.
In tegenstelling tot de gestructureerde en gestimuleerde omgeving van centrumgebaseerde opvang, biedt informele kinderopvang mogelijk minder kansen voor sociale interactie en ontwikkeling. Zoals Adler zou stellen, kan een gebrek aan sociale uitdaging en begeleiding in deze setting leiden tot gevoelens van minderwaardigheid en onzekerheid, wat de internaliserende symptomen bij kinderen zou kunnen verklaren.
Omgevingsinvloeden en kinderopvang
Adler benadrukte ook het belang van de omgevingsinvloeden in de ontwikkeling van het individu. Hij stelde dat het gezin, de gemeenschap en bredere sociale omstandigheden een cruciale rol spelen in de vorming van het zelfbeeld en gedrag van kinderen (Adler, 1930). Centrumgebaseerde kinderopvang biedt kinderen een omgeving waarin ze worden blootgesteld aan nieuwe ideeën, sociale normen en leeftijdsgenoten. Dit stelt hen in staat om hun zelfbeeld te versterken en zich beter aan te passen aan de wereld om hen heen. Informele opvang, daarentegen, kan minder gestructureerd zijn en mogelijk minder consistent in de aangeboden sociale en emotionele uitdagingen, wat kan leiden tot minder ontwikkelingsmogelijkheden.
De bevindingen van het onderzoek suggereren bovendien dat kinderen uit sociaal-economisch zwakkere gezinnen meer negatieve effecten ondervinden van informele opvang. Adler zou dit toeschrijven aan de cumulatieve effecten van sociaal-economische nadelen, die al vanaf jonge leeftijd invloed hebben op het gevoel van eigenwaarde en het vermogen om effectief met de wereld om te gaan. Volgens Adler kunnen kinderen uit achtergestelde milieus vaak meer moeite hebben met het ontwikkelen van het noodzakelijke gemeenschapsgevoel en sociale vaardigheden, vooral wanneer ze opgroeien in minder stimulerende omgevingen (Adler, 1930).
Psychologische ontwikkeling en sekseverschillen
Adlers theorie over sekseverschillen in gedragsontwikkeling is ook relevant voor dit onderzoek. Barry et al. (2024) merkten op dat jongens die informele opvang ontvingen meer externaliserende symptomen vertoonden dan meisjes. Adler (1930) stelde dat jongens vaak meer moeite hebben om zich aan te passen aan sociale verwachtingen en dat ze, wanneer ze geen gestructureerde sociale omgeving hebben, sneller geneigd zijn tot agressief of onaangepast gedrag. Dit zou kunnen verklaren waarom jongens meer vatbaar zijn voor externaliserende symptomen wanneer ze informele opvang ontvangen.
Conclusie
De resultaten van het recente onderzoek over de effecten van kinderopvang op de emotionele en gedragsontwikkeling van kinderen kunnen goed worden verklaard door de theorieën van Alfred Adler. Centrumgebaseerde kinderopvang biedt een omgeving die het gemeenschapsgevoel, een kernconcept in Adlers werk, bevordert en zo bijdraagt aan een gezonde emotionele ontwikkeling. Informele opvang daarentegen lijkt minder effectief in het ondersteunen van de sociaal-emotionele ontwikkeling, wat kan leiden tot verhoogde internaliserende en externaliserende symptomen. Dit onderzoek biedt belangrijke inzichten voor ouders, beleidsmakers en psychologen, en benadrukt het belang van kwalitatieve kinderopvang voor de gezonde ontwikkeling van kinderen.
Referenties
- Adler, A. (1927). Understanding human nature. Greenberg.
- Adler, A. (1930). The science of living. George Allen & Unwin Ltd.
- Barry, K. M., Avraam, D., Cadman, T., Elhakeem, A., El Marroun, H., Jansen, P. W., … & Melchior, M. (2024). Early childcare arrangements and children’s internalizing and externalizing symptoms: An individual participant data meta-analysis of six prospective birth cohorts in Europe. The Lancet Regional Health – Europe, 45, 101036. https://doi.org/10.1016/j.lanepe.2024.101036
No responses yet